Jacco van Haaren, melkveehouder in Millingen a/d Rijn, wil weten waar hij staat. Daarom neemt hij deel aan het praktijkexperiment Productief Kruidenrijk Grasland.

In het huidige stikstofdebat wordt boeren vaak verweten dat ze verkeerd met de bodem omgaan. Voor Jacco is het wel duidelijk. De bodem is voor hem de basis voor de productiviteit van zijn bedrijf. Het is de motor die de groei van eiwitrijk gewas, het voedsel voor zijn melkkoeien, op gang moet houden. Daarom gaat hij daar zorgvuldig mee om. Hij streeft naar een robuust productief bodemsysteem dat tegen een stootje kan. Hij is benieuwd of méér kruiden in het grasland hem daarbij gaan helpen.

Tien ondernemers uit de omgeving van Nijmegen doen mee met het praktijkexperiment. Zij zaaien ieder tenminste twee hectare van hun land in met verschillende graskruidenmengsels. Deze zaadmengsels bevatten naast grassen ook kruiden zoals klavers, cichorei en smalle weegbree. Twee jaar lang worden de deelnemers begeleid door medewerkers van het Louis Bolk Instituut om het beheer van de kruidenrijke graslanden in de vingers te krijgen. Op de ingezaaide percelen worden in principe geen gewasbeschermingsmiddelen gebruikt. Men kan naar behoefte bemesten met organische (drijf)mest, maar zonder of met weinig kunstmest. De uitdaging is om na twee jaar nog een hoog percentage kruiden in de vegetatie te hebben. Dat vergt nieuwe kennis en vakmanschap bij de deelnemers. Er moeten andere keuzes gemaakt worden bij het maaien, begrazen en bemesten van het kruidenrijk grasland.

Jacco is al vertrouwd met verschillende aspecten van dit praktijkexperiment. Hij gebruikt al weinig kunstmest en hij werkt al met graslanden met veel klavers; rode-, witte- en luzerneklaver. Klavers binden stikstof uit de lucht en brengen het in de voedselkringloop. Hij zaait ook rietzwenkgras dat zeer diep wortelt en goed bestand is tegen zowel droogte als wateroverlast. Hij wil de kringlopen op zijn melkveebedrijf zoveel mogelijk sluiten. Zijn koeien produceren mest die hij, zover de regelgeving het toelaat, op zijn eigen land brengt. Daar groeien de eiwitrijke gewassen die hij voert aan zijn koeien. De koeien leveren de eiwitrijke melk als eindproduct. In die kringloop speelt de bodem voor hem een essentiële rol. Die moet goed van structuur zijn. Het gewas moet goed en diep wortelen. De bodem moet voldoende voedingsstoffen kunnen leveren onder toevoeging van organische mest en met hulp van stikstofbindende planten.

Is het productief kruidenrijk grasland voor Jacco een positieve vernieuwing? Hij vindt dat deze werkwijze zich wel eerst moet bewijzen. Onder aan de streep is het voor hem van groot belang dat het gewas voldoende kg eiwit per hectare oplevert. Dat is de bedrijfseconomische basis van zijn melkveehouderij. Het wordt aantrekkelijker om toe te passen als er méér voordelen zijn. Geeft de variatie aan beworteling van de verschillende grassen en kruiden een betere bodemstructuur en een grotere beschikbaarheid van voedingstoffen? Dragen de kruiden bij aan een betere gezondheid van de dieren? Een hogere biodiversiteit door meer soorten grassen en kruiden is voor Jacco belangrijk in zoverre het bijdraagt aan de productiviteit van de bodem. Biodiversiteit is voor hem geen doel op zich.

Het praktijkexperiment is een vervolg op een reeks van studiedagen en veldbijeenkomsten. Op verzoek van de veehouders hebben Via Natura, de Ploegdriever en het Louis Bolk Instituut, met steun van de Radboud Universiteit, een projectaanpak ontwikkeld. Het project is mogelijk gemaakt door het Platform Natuurinclusieve Landbouw en financiële ondersteuning door de Provincie Gelderland. Het loopt tot september 2024. Met persoonlijke begeleiding en gezamenlijke veldbezoeken leren de ondernemers en belangstellende collega’s van elkaar en van begeleiders en onderzoekers die de ontwikkelingen in het veld gaan monitoren.

Foto: Deelnemers aan de excursie naar een melkveehouderij in Kelpen-Oler staan in grasland dat is ingezaaid met een graskruidenmengsel. Zie het eerdere blog-bericht ‘Meer kruiden, minder stikstof’.

Foto bij introtekst: Grasland ingezaaid met graskruidenmengsel ‘Pure Graze’ (bron: www.puregraze.com)

Dit is een bericht van Arno van der Kruis voor Living Lab Ooijpolder – Groesbeek

Kijk voor meer informatie over Living Lab op de website van de Radboud Universiteit.

Zie ook het eerdere blog ‘Bodeminoculatie brengt ingezaaid kruidenrijk grasland op gang’.

Mede mogelijk gemaakt door: